کلید هوایی یا به صورت کامل کلیدهای مدارشکن قدرت هوایی (Air Circuit breaker) یا دژنکتور (Disjoncteur) نوعی از کلیدهای اتوماتیک فشار ضعیف هستند که در آمپراژ بالا مورد استفاده قرارمی گیرند.

به عبارت دیگر از آنجایی که مكانیزم سیستم اطفاء جرقه در کلید هوایی در هوای آزاد صورت می گیرد لذا به این دسته از كلیدها، كلیدهای هوایی می گویند.

کلید هوایی، کلید فشار قوی ای است که علاوه بر قطع و وصل خط، حفاظت شبکه را نیز بر عهده دارد و در شرایط اتصال کوتاه شدن شبکه، افزایش یا کاهش بیش از حد ولتاژ، افزایش و یا کاهش بیش از حد فرکانس، افزایش حرارت تجهیزات در اثر توان عبوری بیش از حد از آن ها یا اضافه بار، از سنکرون خارج شدن ژنراتورها و… اشاره کرد.

اجزای کلید هوایی 

کنتاکت های اصلی

دکمه وصل

دکمه قطع

محفظه جرقه گیر

ترمینال های ورود و خروج قدرت ترمینال های فرمان شامل کنتاکت های کمکی، رله شنت، رله آندر ولتاژ، موتور و …

کانتر یا شمارنده دفعات کارکرد کلید

مزایای کلید هوایی چیست ؟ 

در بخش کلید هوایی چیست، استفاده از کلیدهای هوایی در اماکن و مدارهایی که جریانات برقی متناوب می باشد و ممکن است انرژی ایجاد جرقه را تولید نماید، توصیه می گردد. باید در نظر داشت که کلید هوایی احتمالات ناشی از آتش سوزی را کاهش داده و به صفر می رساند.

کلیدهای هوایی به نسبت سایر کلید ها همچون کلید های روغنی دارای سرعت عمل بیشتری می باشند.

کلید هوایی چیست؟ 

از لحاظ اندازه نیز باید در نظر داشت که میزان حجم اشغالی و یا اندازه کلیدهای هوایی کوچکتر بوده و انعطاف اجرایی بهتری دارد.

در کلیدهای هوایی چنانچه جرقه ای رخ  دهد بسیار سریع تر می توان آن را خاموش نمود.

 باید دقت نمود که مدت زمان جرقه میزان آمپر و جریان عبوری مدار ارتباطی ندارد و در تمام احوال یکسان می باشد.

در ابتدای مقاله و بخش “کلید هوایی چیست”، عنوان گردید که عملکرد آن به نسبت سایر انواع کلید های محافظتی بهتر است.

این کلید ها دارای پایداری بیشتری می باشند و به سرویس های دوره و عملیات نگهداری کمتری نیاز دارند.

انواع هدایت جرقه در کلید هوایی 

در نوعی از کلیدهای هوایی از دمنده برای هدایت جرقه به جرقه گیر استفاده می شود و در نوع دیگر از حلقه ی مغناطیسی جهت هدایت جرقه به جرقه گیر استفاده می گردد. در این نوع هدایت نیروی مغناطیسی که در اثر عبور جریان از حلقه ایجاد می شود سبب هدایت جرقه به سمت بالای کلید می گردد و لذا جرقه از داخل جرقه گیرها عبور می کنند.

هنگام قطع کلید ابتدا کنتاکت های اصلی قطع می شود و کنتاکت های جرقه زن همچنان بسته می مانند. سپس با جدا شدن کنتاکتهای جرقه زن، جرقه های تولید شده با عبور از محفظه ها خاموش می گردند. به این ترتیب هنگام قطع و وصل کلید کنتاکت های اصلی جرقه نمی زنند و آسیب نمی بینند و عمر کلید افزایش می یابد.